Bearmarkten

Veel beleggers begrijpen niet precies wat een bearmarkt is of hoe die kan worden herkend. Dit artikel gaat uitgebreid in op bearmarkten en hoe ze kunnen worden vastgesteld. Ook wordt een aantal algemene kenmerken van bearmarkten gegeven.

Wat zijn de kenmerken van een bearmarkt ?

Wij definiëren een bearmarkt als een op fundamentals gebaseerde daling van de aandelenkoersen van 20% of meer over een langere periode. Van de Tweede Wereldoorlog tot en met 2019 heeft de S&P 500 11 bearmarkten meegemaakt met een gemiddelde daling van 34% en een gemiddelde duur van 16 maanden.^[i]

Bearmarkten roepen vaak herinneringen op aan wijdverspreide onzekerheid en angst die in de regel bij beleggers ontstaan als ze hun effectenrekening in waarde zien dalen. Door die angst raken beleggers vaak in paniek en wijken ze af van hun beleggingsstrategie, wat uiteindelijk kan resulteren in een daling van hun langetermijnrendement doordat ze het herstel na de bearmarkt mislopen.

Vaststellen van een bearmarkt

Bearmarkten beginnen vaak met een onopvallende vertraging van het economische momentum en wanneer de meeste beleggers zich veilig wanen of er sprake is van een euforisch marktsentiment. Naarmate de onderliggende fundamentals tekenen van zwakte vertonen of waarschuwingssignalen afgeven, worden deze genegeerd door de euforische belegger, die juist op zoek is naar argumenten die pleiten voor een verdere stijging van de aandelenkoersen. Ook kunnen bearmarkten beginnen wanneer een ingrijpende, onvoorziene en negatieve economische gebeurtenis de economie in een recessie stort, al is dit minder gebruikelijk.

Over het algemeen laten bearmarkten zich in een vroeg stadium zeer lastig vaststellen. Wij denken echter dat met een grondige analyse en aanpak een op fundamentals gebaseerde bearmarkt kan worden vastgesteld en mogelijk worden omzeild als deze wordt herkend voordat de portefeuille geheel of deels in waarde daalt. Als u een bearmarkt te laat vaststelt en uw portefeuille al sterk in waarde is gedaald, kunt u uw beleggingen volgens ons beter aanhouden. Hoe moeilijk dit ook lijkt, hierdoor voorkomt u dat u verlies (cursief)neemt in uw portefeuille. Als u een redelijk lange beleggingshorizon hebt, bent u door het aanhouden van beleggingen bovendien verzekerd van een goede positionering wanneer de onvermijdelijke volgende bullmarkt begint.

Vier kenmerken van een bearmarkt

Voor bearmarkten beschikken we over vier basisrichtlijnen. Het is van belang voor ogen te houden dat geen enkele bearmarkt hetzelfde is en dat daarom geen enkele indicator alle bearmarkten perfect kan vaststellen.

• De twee-procent-regel. Aan het begin van een bearmarkt dalen de aandelenkoersen vaak met ongeveer 2% per maand. In tegenstelling tot wat algemeen wordt aangenomen, beginnen bearmarkten meestal niet met scherpe, plotselinge dalingen. Als zich een sterke daling van meer dan 2% per maand voordoet, hebt u wellicht gewoon te maken met een kortetermijncorrectie, niet met een bearmarkt.
• De drie-maanden-regel. Een van de meest gevaarlijke dingen die een belegger kan doen, is er te vroeg van uitgaan dat de markt heeft gepiekt, waardoor hij het rendement van de bullmarkt Volgens deze regel is het raadzaam drie maanden te wachten nadat de markt volgens u heeft gepiekt alvorens over te gaan tot een defensieve positionering. Het verschaft een tijdvenster om fundamentele data, de marktwerking en mogelijke negatieve factoren te beoordelen.

• De twee derde/een derde-regel. Na analyse van historische bearmarkten hebben we vastgesteld dat meestal ongeveer een derde van de marktdaling in het eerste twee derde deel van een bearmarkt en ongeveer twee derde van de daling in het laatste derde deel van een bearmarkt plaatsvindt. Dus is het missen van de eerste daling wellicht van minder belang omdat de scherpere dalingen zich vaak in een latere fase van de bearmarkt voordoen.

• De 18-maanden-regel. Uit ervaring weten we dat moderne bearmarkten gemiddeld nog geen 18 maanden duren en dat ze zelden langer dan twee jaar duren. Op grond hiervan denken we dat een defensieve positionering van meer dan 18 maanden meestal niet in uw belang is. Te lang wachten met herbeleggen in aandelen kan tot gevolg hebben dat u het spectaculaire herstel aan het begin van een nieuwe bullmarkt misloopt.

Geen regel: recessies. Verwar een economische recessie niet met een bearmarkt. Hoewel de twee kunnen samenvallen, kan een bearmarkt zonder een gelijktijdige recessie plaatsvinden en omgekeerd. Omdat aandelen doorgaans vooruitlopen op de economie, is het belangrijk dat u een recessie niet aangrijpt voor het vaststellen van een bearmarkt. Op dat moment is de bearmarkt waarschijnlijk al begonnen en mogelijk weer geëindigd.

Meer indicatoren die op een bearmarkt wijzen

Hoewel geen enkele indicator nauwkeurig een bearmarkt kan voorspellen, is het volgens ons zal dat u aan de hand van een combinatie van voorspellende indicatoren, gekoppeld aan onderzoek en analyse, in een vroeg stadium kunt vaststellen of er sprake is van een bearmarkt en mogelijk de daaruit voortvloeiende daling gedeeltelijk kunt vermijden.

We denken dat fundamentals een cruciale rol spelen als we willen bepalen in welke fase de markt zich momenteel bevindt. Hier volgen een paar voorbeelden van negatieve fundamentals:

• Lage bedrijfswinsten
• Omgekeerde rentecurves (wanneer de rente op kortlopende obligaties hoger is dan die op langlopende obligaties)
• Stagnerende winstgroei

Het verleden heeft aangetoond dat een euforisch beleggerssentiment een net zo belangrijke indicator van een bearmarkt is als fundamentals. Indicatoren van euforie zijn:

• Veel leveraged buyouts
• Stijgende bedrijfsschulden
• Overgewaardeerde beursintroducties

Als euforische beleggers steeds nieuwe argumenten vinden die voor verdere koersstijgingen pleiten en geen aandacht schenken aan teruglopende of negatieve fundamentals, kan er een bearmarkt op komst zijn.

Welke tekenen wijzen op een beginnende bearmarkt?

Elke bullmarkt beklimt de spreekwoordelijke "muur van zorgen"—zorgen op korte termijn waardoor er in een algemene bullmarkt op korte termijn angst bij beleggers en dus volatiliteit ontstaat. Deze aanhoudende angst kan tot volatiliteit op de aandelenmarkt en zelfs correcties op de bullmarkt leiden. Deze scherpe, door sentiment veroorzaakte markdalingen van ongeveer 10 à 20% worden vaak ten onrechte voor een bearmarkt aangezien. Maar dergelijke correcties ontberen in de regel de omvang en schaalgrootte van een echte bearmarkt. Omdat deze correcties vaak gebaseerd zijn op angst, is het proberen te ondervangen van correcties meestal een zinloze exercitie.

Soms loopt een bullmarkt op tegen een “verstoring”: een economische tegenvaller die groot genoeg is om het wereldwijde bbp met enkele biljoenen dollars te doen slinken. Het gaat hier om een grote, negatieve en onverwachte gebeurtenis die een verder gezonde economie en bullmarkt verstoort.

Hoewel zich verstoringen hebben voorgedaan, zijn ze zeldzaam. De impact van gebeurtenissen en hoe dit in het totaalbeeld past, wordt door beleggers vaak verkeerd beoordeeld. Als een belegger de potentiële impact van een willekeurige gebeurtenis overschat, kan hij ten onrechte verstoringen signaleren of een correctie op de bullmarkt aanzien voor een bearmarkt.

Dat is geen bearmarkt!

Als er met zoveel factoren rekening moet worden gehouden, kan het lastig zijn om onderscheid te maken tussen het begin van een bearmarkt en een standaardcorrectie van een bullmarkt. Correcties zijn onvoorspelbare schommelingen die in de regel gebaseerd zijn op angst en zelden gepaard gaan met de zwakke economische fundamentals die kenmerkend zijn voor een bearmarkt. Het is vrijwel onmogelijk om elke correctie te voorspellen omdat ze beginnen met een klap en met dezelfde vaart weer verdwijnen. Daarnaast loopt u het risico uw doelstellingen niet te halen als u op het verkeerde moment voor een defensieve positionering kiest. We denken dat u beter af bent als u tijdens correcties en andere perioden van volatiliteit die bij een bullmarkt horen gedisciplineerd blijft en uw posities aanhoudt.

Anticipeer op het herstel

Ten slotte willen we een van de meest verbreide beleggingsmythes ontkrachten: Een grote bearmarkt en u bent er geweest! Uit eigen onderzoek blijkt dat zelfs als u op stoïcijnse wijze, zonder ook maar één defensieve maatregel te nemen, alle bearmarkten zou doorstaan, uw effectenportefeuille op lange termijn toch een positief resultaat zou genereren, omdat bullmarkten over het algemeen langer en sterker zijn dan de bearmarkten die eraan voorafgaan. Vergeet dit niet: na elke bearmarkt komt er een bullmarkt. Als u te lang wacht met opnieuw instappen na een aandelencrash loopt u mogelijk de vliegende start van de volgende bullmarkt mis.

Keer uit angst voor één grote bearmarkt aandelen niet voorgoed de rug toe. Wellicht hebt u de langetermijngroei van uw aandelen nodig om uw beleggingsdoelstellingen voor de langere termijn te halen.

Als u zich zorgen maakt over volatiliteit of een bearmarkt kunnen wij u helpen. Wij ondersteunen onze klanten wanneer markten stijgen en wanneer ze dalen, ook in uitdagende, beangstigende tijden. Wij kunnen uw partner zijn en u op het juiste spoor houden. Neem dan rechtstreeks contact met ons op om een afspraak te maken.