Bearmarkten kunnen pijnlijk zijn, maar een overdreven reactie op een bearmarkt kan evenveel schade aanrichten. Fisher Investments België laat zien hoe beleggers hun verlies tijdens een bearmarkt kunnen beperken door geduld te hebben.
Bearmarkten kunnen op emotioneel gebied zeer pijnlijk zijn. Ken Fisher, oprichter van Fisher Investments België, noemt de aandelenmarkt vaak De Grote Vernederaar (The Great Humiliator, ofwel TGH). En TGH vind niets leuker dan zoveel mogelijk mensen angst aan te jagen en ze, voordat de koersen stijgen (of dalen), zo lang en zoveel mogelijk geld afhandig te maken. Naar onze mening is TGH tijdens een bearmarkt op zijn dodelijkst.
TGH probeert op alle mogelijke manieren mensen van hun marktrendement te ontdoen. In de eerste plaats kan uw financiële portefeuille gedurende een bearmarkt enorm in waarde dalen, met grote ongerealiseerde verliezen. Emoties zoals vernedering, angst en het gevoel te moeten vechten voor uw leven kunnen hierbij naar voren treden. Ook is het zo dat TGH weet dat mensen een grotere hekel hebben aan marktverliezen dan dat ze houden van winst; dit is een principe dat "kortzichtige verliesaversie" wordt genoemd. Dit is de reden waarom bearmarkten zó ondraaglijk zijn dat beleggers tegen hun strategie in rare dingen gaan doen die uiteindelijk slecht voor hen zijn en die voor de meeste op de lange termijn veel slechter uitpakken dan wanneer ze gewoon stil waren blijven zitten. Bijvoorbeeld paniekverkopen op het absolute dieptepunt. Er zijn veel te veel beleggers die hiertoe op eigen houtje overgaan en zich hierdoor ernstig in de vingers snijden. Dit gebeurt vaak onder het mom van "wachten op duidelijkheid", of omdat ze plotseling besluiten dat ze niet langer de risicotolerantie hebben voor een hoge aandelenvolatiliteit en vervolgens hun beleggingsstrategie voor de lange termijn wijzigen in een mix van contanten en vastrentende waarden; precies op tijd om de enorme opvering van de aandelenmarkten vanaf de bodem te missen.
Een andere variant: Sommige beleggers zeggen dat ze in aandelen blijven beleggen tot ze het break-evenpunt bereiken of een andere willekeurige mijlpaal en dat ze vervolgens hun strategie veranderen, bijvoorbeeld door te beleggen in contanten en vastrentende waarden omdat "vastrentende waarden veiliger zijn". Maar als ze van mening zijn dat aandelen de juiste asset zijn voor de benodigde groei om op korte termijn weer terug te keren tot de hoogste waarde (of een ander willekeurig niveau) van hun portefeuille, waarom denken ze dan niet dat aandelen op langere termijn meer groei kunnen bieden? Kortetermijndoelen impliceren een korte beleggingshorizon; hiervoor zijn aandelen in principe minder geschikt. Doelstellingen voor de lange termijn impliceren een langere beleggingshorizon; hiervoor zijn aandelen in de meeste gevallen het meest geschikt. Sommige beleggers vinden dit moeilijk te bevatten.
Wanneer u een lange beleggingshorizon hebt en uw beleggingsdoelstellingen een aandeelachtige groei vereisen, dan zou een dalende markt uw manier van beleggen niet moeten beïnvloeden. Waar voorzichtige beleggers bang voor zijn is dat ze in een gat vallen waar ze niet meer uit kunnen komen. Ze weten dat als aandelen 25% dalen er meer nodig is dan een stijging van 25% om dit goed te maken, namelijk 33%. Om te herstellen van een daling van 30% is er een stijging van bijna 43% nodig. En wanneer er, zoals tijdens de financiële crisis van 2008-2009, sprake is van een enorme marktdaling is er een grote stijging nodig om weer op het break-evenpunt te komen. Om nog maar te zwijgen van het realiseren van enige reële groei vanaf dat punt. En na al de problemen die zich gedurende de bearmarkt hebben voorgedaan, vinden ze het maar moeilijk om te geloven dat aandelen zoveel kunnen stijgen; ook hier is TGH weer aan het werk. Dit zal nooit veranderen.
Toch is een dergelijk marktrendement beslist niet onmogelijk. Bearmarkten zijn een normaal verschijnsel. Soms zijn ze groter dan andere, maar in de loop van de geschiedenis hebben de aandelenkoersen zich na iedere daling (ook hele forse) weer hersteld om nieuwe records te vestigen en outperformance te leveren. Een handige manier om dit voor beleggers inzichtelijk te maken is erop te wijzen dat als de daling van bearmarkten onherstelbaar zou zijn, de aandelenkoersen alleen maar zouden terugvallen. Dit is echter niet het geval. Ze stijgen meer dan ze dalen en in de loop der tijd zijn ze steeds verder gestegen. Dat is niet altijd zo, maar over het algemeen wel. Zelfs als dit niet het geval is, zijn beleggers beter af met ieder willekeurig rendement van een bullmarkt dan wanneer ze op de bodem van de markt verkopen en alleen maar contanten aanhouden.
Vaak denken beleggers wanneer ze zich midden in een dalende markt bevinden, dat het dit keer anders is en dat de aandelen nooit zullen herstellen, of dat wanneer dit wel het geval is het jaren zal duren voordat hun portefeuille zich weer op het oude niveau bevindt. Maar zoals Sir John Templeton (een bekende belegger, fondsbeheerder en filantroop) heeft gezegd, de "vijf gevaarlijkste woorden" bij beleggen zijn "dit keer is het anders". De waarheid is dat het vrijwel nooit fundamenteel anders is. Uiteraard verschillen de details, maar niet de fundamentals die de aandelenmarkt en de economie aanjagen. En menselijk gedrag is nogal voorspelbaar wat betreft de manier waarop we reageren op de angst die een bearmarkt veroorzaakt. Dus over lange periodes gemeten, zouden aandelen over de hele linie moeten stijgen, met fases van zowel hoge als lage neerwaartse marktvolatiliteit.
Onthoud: De winst die in de toekomst zal worden gerealiseerd kennen we nog niet en zal worden gegenereerd door nog uit te vinden producten en diensten die ontstaan door de vindingrijkheid van mensen, innovatie en verlangens. Bij het opstellen van een beleggingsstrategie voor de lange termijn is ons advies dat u er het beste van uit kunt gaan dat het dit keer niet veel, wellicht helemaal niet, anders zal zijn, ook al voelt het wel altijd anders aan.
Een reden waarom beleggers bang zijn dat het veel te moeilijk is om te herstellen van bearmarkten is dat ze door gemiddelden worden misleid. Stel dat u uitgaat van een gemiddeld aandelenrendement van rond de 10% per jaar. Als u een portefeuillestijging van 33%, 45% of 140% nodig hebt om weer op het oude niveau te komen, dan lijkt het alsof dit heel erg lang zal duren. Maar bearmarkten maken ook deel uit van het langetermijngemiddelde van de aandelenmarkten. Net zoals aandelen tijdens een bearmarkt heel sterk kunnen dalen, kunnen ze ook weer enorm stijgen.
Het gemiddelde beleggingsrendement in een bullmarkt is inherent bovengemiddeld; dat moet ook wel om de bearmarkten te compenseren. Figuur 1 hieronder geeft het rendement weer van Amerikaanse bullmarkten sinds 1926. De huidige bullmarkt is hier niet bij inbegrepen. Het gemiddelde rendement van een Amerikaanse bullmarkt bedraagt 19% op jaarbasis. En hoewel de duur ervan enorm verschilt, kunnen ze veel langer aanhouden dan veel mensen denken. Dit betekent dat de verliezen die tijdens een bearmarkt worden geleden, veel sneller kunnen worden goedgemaakt dan veel beleggers denken.
Figuur 1: Rendement Amerikaanse bullmarkt: inherent bovengemiddeld
De duur van een maand staat gelijk aan 30,5 dagen
Bron: Global Financial Data, Inc., S&P 500 koersrendement
In Amerikaanse dollar. Wisselkoersschommelingen tussen de dollar en het Britse pond kunnen leiden tot hogere of lagere beleggingsrendementen. Het rendement op jaarbasis is een berekening van het jaarlijkse rendement dat zou worden gerealiseerd voor elk van de periodes. Het cumulatieve rendement is een berekening van het totale rendement van de markten.
Wellicht denken beleggers "Ik heb die bearmarkt doorlopen en mijn portefeuille is fors gedaald. Nu moet ik mijn strategie wijzigen en voornamelijk contanten en vastrentende waarden aanhouden omdat beleggen in aandelen te risicovol is". Maar door te kijken naar economische cijfers uit het verleden wordt u niet wijzer over wat er straks gaat gebeuren. Beleggers zouden altijd vooruit moeten kijken en uit moeten gaan van hun langetermijn-beleggingsdoelen en -beleggingshorizon, zonder te letten op de bearmarkt-angst van TGH. Laat u niet misleiden door gemiddelden. Bearmarkten kunnen omvangrijk zijn, maar historisch gezien duren bullmarkten langer en zijn ze krachtiger, en wij zijn van mening dat ze in de toekomst waarschijnlijk net zo dominerend zullen zijn als in het verleden.
Beleggen op financiële markten brengt het risico van verlies met zich mee en er is geen garantie dat het belegde kapitaal geheel of gedeeltelijk terugbetaald zal worden. Rendementen uit het verleden bieden geen garantie voor toekomstige rendementen en zijn daar geen betrouwbare indicatie van.
