Misschien voelt u tijdens een bearmarkt – een door de kerncijfers veroorzaakte daling van meer dan 20% – de drang om uw aandelen, trackers of beleggingsfondsen te verkopen. Los van andere problemen die zich dan kunnen stellen, staat u daarna voor een belangrijke vraag: wat is het juiste moment om opnieuw in te stappen? Marktdalingen kunnen angstaanjagend zijn, maar dat geldt ook voor het mislopen van het daaropvolgende herstel. Is het beter om te wachten tot u zeker wete dat de bearmarkt voorbij is en er een nieuwe bullmarkt is begonnen?
Het antwoord zal u verbazen. Hoewel het volstrekt onlogisch lijkt, bent u er vaak meer bij gebaat opnieuw in te stappen vóóraleer het herstel op de markt zich heeft ingezet. Wachten op zekerheid kan u opportuniteiten kosten. Bovendien is het vrijwel altijd onmogelijk om de markt nauwkeurig te timen. Hoe pijnlijk de schommelingen en de daling van een late bearmarkt ook kunnen zijn, het mislopen van het begin van een nieuwe bullmarkt kan veel duurder uitvallen en grote gevolgen hebben voor de lange termijn. Aan het begin van een nieuwe bullmarkt stijgen aandelen immers vaak plots en fors. Daardoor wordt een deel van de in de late fase van de bearmarkt gemaakte verliezen goedgemaakt.
Beschouw een bearmarkt als een ingedrukte veer: hoe meer u ze naar beneden duwt, hoe sterker ze zal opveren. De geschiedenis leert ons dat de grootste en scherpste dalingen op het eind van een bearmarkt voorkomen. Op dat moment leiden de lagere liquiditeit, zoals in het najaar van 2008 tijdens de financiële crisis, en het zeer sombere beleggerssentiment tot overdreven verliezen en paniek. Maar die paniek in de late fase wordt over het algemeen veroorzaakt door het sentiment, aangezien beleggers vaak emotioneel reageren tijdens een langdurige daling. Beleggers die een marktdaling verwachten, hebben de neiging om het tijdelijke gebrek aan liquiditeit toe te schrijven aan een fundamentele oorzaak.
Wanneer het beleggerssentiment een duik neemt, kunnen de koersen ook snel en scherp dalen. Maar wanneer er een nieuwe bullmarkt begint, kan even abrupt het tegenovergestelde gebeuren: de koersen veren dan omhoog door het positieve sentiment. De situatie blijkt immers niet zo slecht als gevreesd, waardoor ook de liquiditeit weer toeneemt. De eerste grote stijging begint vaak niet doordat de situatie goed of aan de beterhand is, maar omdat ze uiteindelijk niet zo rampzalig blijkt als men eerder in paniek had gedacht. U kunt dat effect beschouwen als een V-vormig herstel. Het herstel van de aandelenmarkt is even snel en sterk als de daling aan het eind van de bearmarkt, maar dan in omgekeerde richting, zodat er een V-vormige koersgrafiek ontstaat.
Figuur 1 is een weergave van het rendement van de wereldwijde aandelenmarkt in de laatste fasen van de bearmarkt in 2008 en de nieuwe bullmarkt die in maart 2009 begon (typisch V-vormig herstel). Gedurende enige tijd was het verloop van de nieuwe bullmarkt een bijna volmaakt spiegelbeeld van de late fase van de bearmarkt. De wereldwijde aandelenmarkt vertoonde een opleving van historische omvang vanaf dat dieptepunt: +73% tussen 9 maart en het einde van het jaar![i]
Figuur 1: wereldwijde aandelenmarkt – V-vormig herstel 2009
Bron: FactSet, 14/11/2018. MSCI World Total Return-index met netto-dividenden, in USD, van 09/30/2008–31/12/2009. Wisselkoersschommelingen kunnen tot een hoger of lager rendement leiden.
Beleggers die hun activa halverwege een bearmarkt verkopen, kunnen zich een tijdje beter voelen, maar het doet ze mogelijk meer kwaad dan goed. Uiteindelijk is het menselijk om enige controle te willen hebben over wat er gebeurt, en veel beleggers denken dat ze controle uitoefenen en verdere verliezen kunnen vermijden door tijdens een bearmarkt te verkopen. Het geeft misschien wel een goed gevoel, maar het kan slecht aflopen.
Want als u het begin van een bullmarkt mist, loopt u misschien ook een fenomenaal rendement (en potentiële winst) mis, die gewoonlijk gerealiseerd worden in een V-vormig herstel na het dieptepunt van de bearmarkt. Volledig belegd zijn wanneer een bullmarkt van start gaat, kan u daarentegen helpen een groot deel van de verliezen van de bearmarkt goed te maken. Maar al te vaak lopen beleggers die tijdens een bearmarkt verkopen de eerste opleving mis, waardoor de verliezen die ze tijdens de bearmarkt opliepen definitief worden, en missen ze de daaropvolgende winst in de bullmarkt. Met als gevolg dat ze zowel door de hond als de kat worden gebeten.
Er is geen sein dat de kust veilig is wanneer een bullmarkt begint. Het is dus niet iets waar u zich op kunt voorbereiden, en de opportuniteitskosten van het mislopen van zelfs maar de eerste drie maanden kunnen enorm en structureel zijn. Wanneer u belegt, houd dan altijd uw financiële doelstellingen voor de lange termijn in gedachten en reageer ernaar. Aan beide zijden van het dieptepunt van de bearmarkt is de volatiliteit enorm. Het is pas achteraf dat u kunt zien met welke volatiliteit u te maken had: die van de late bearmarkt of die van de vroege bullmarkt. Dat kunt u vooraf niet weten, dus zorg ervoor dat u dat moment niet mist.
[i] Bron: FactSet, 14/11/2018. MSCI World Total Return-index met netto-dividenden, in USD, van 09/30/2008–31/12/2009. Wisselkoersschommelingen kunnen tot een hoger of lager rendement leiden.
