Doordat Catalonië en de ruim vooraf aangekondigde beleidsbeslissingen van de ECB op 26 oktober de laatste tijd alle media-aandacht opslorpten, gingen enkele andere vermeldenswaardige politieke ontwikkelingen in de eurozone schijnbaar onopgemerkt voorbij. Frankrijk voerde een stevige belastingverlaging door en Italië keurde de langverwachte hervorming van de kieswet goed. Geen van beide gebeurtenissen geven aanleiding tot een fundamentele herziening van onze positieve vooruitzichten voor aandelen uit de eurozone, maar ze doen de onzekerheid verder afnemen en – zeker in het geval van Frankrijk – tonen aan dat het marktsentiment in de eurozone nog altijd achter de feiten aanholt.
Frankrijk
De Franse president Emmanuel Macron maakte gebruik van de positie van zijn partij La République en Marche!, die in het parlement een meerderheid van 61% heeft, om een begroting met enkele belastingverlagingen en bezuinigingen te laten goedkeuren. Door enkele wetten te schrappen die lokale en internationale bedrijven al lang een doorn in het oog zijn, moet die begroting – samen met eerder aangekondigde hervormingen op het gebied van de arbeidswet en kleine ondernemingen – bedrijven en ondernemers ertoe aanzetten opnieuw voor Frankrijk te kiezen. De regering verwacht dat de begrotingsmaatregelen per saldo het Franse begrotingstekort zullen terugdringen tot onder het in de eurozone geldende maximum van 3% van het bbp.
Een van de belangrijkste belastingverlagingen betreft de vennootschapsbelasting, die tussen nu en 2022 zal worden teruggebracht van 33% tot 25%. Ook de belasting op hoge inkomens, het paradepaardje van voormalig president François Hollande, en de vermogensbelasting, die sinds 2000 naar schatting 60.000 miljonairs het land deed ontvluchten, worden afgeschaft. Ze worden vervangen door een nieuwe belasting op onroerende bezittingen vanaf € 1,3 miljoen euro, waarvan wellicht 80% van de Franse gezinnen zullen worden vrijgesteld. Ook de vermogenswinstbelasting verandert van een complexe regeling – met tarieven van 45% tot 60% en tal van ingewikkelde regels – naar een vlaktaks van 30%. Tot slot verwijst de regering ook de 3% aanvullende belasting op dividenden naar de prullenmand.
Aan de uitgavenzijde snoeide de regering in enkele subsidies. Er zal naar schatting jaarlijks € 1,5 miljard worden bezuinigd op door de overheid gesubsidieerde arbeidsovereenkomsten, terwijl de huisvestingssubsidies zullen dalen met circa € 1,7 miljard per jaar. In de gezondheidszorg krimpen de uitkeringen en subsidies met naar schatting € 4,2 miljard per jaar. Voorts zullen veel ambtenaren die met pensioen gaan niet worden vervangen, waardoor de loonlast van de overheid de facto daalt zonder politiek gevoelige ontslagen te moeten doorvoeren.
Of die maatregelen zullen volstaan om opnieuw kapitaal naar Frankrijk te lokken, is voer voor discussie. Macron ziet kansen om na de Brexit bedrijven uit het VK aan te trekken en het kan zeker geen kwaad om iets te doen aan het historische concurrentieprobleem van Frankrijk. In de media kreeg de hervorming echter weinig en vooral negatieve weerklank, met beelden van demonstranten met slogans als "Macron, president van de rijken". Dat is weliswaar anekdotisch, maar het toont toch aan dat de stemming in de eurozone nog altijd te pessimistisch is. Weinigen lijken de gestage hervormingen te zien als een stapje in de goede richting, wat ze wel degelijk zijn.
Italië
De hervorming van de kieswet raakte vlot door het parlement dankzij de steun van de meeste grote partijen en prominente leiders, zoals de Partito Democratico van voormalig premier Matteo Renzi, Forza Italia van die andere gewezen premier, Silvio Berlusconi, en de Lega Nord. In vier afzonderlijke wetten voerde de wetgever veranderingen door om de kiesregels voor de kamer en de senaat te stroomlijnen.
Globaal genomen hebben die veranderingen twee gevolgen. Ten eerste maken ze het mogelijk dat partijen al vóór de verkiezingen coalities sluiten. Ten tweede wijzigen ze de regels voor parlementsverkiezingen, waardoor een derde van alle zetels in elke regio wordt toegewezen aan de winnaar en de overige twee derden proportioneel worden verdeeld. Die nieuwe regels zaten ook al in de kieshervorming waarover Matteo Renzi vorig jaar een referendum organiseerde. Wellicht was hij in zijn voorstel destijds iets te gretig (hij probeerde ook de senaat alle macht te ontnemen). Hij trad af als premier en werd opgevolgd door een regering van lopende zaken met een beperkt mandaat om de kieswet te hervormen en de kans op politieke impasse in het parlement te verminderen. Dit pakket van maatregelen lijkt aan die criteria te beantwoorden en is een tegenslag voor de populistische Vijfsterrenbeweging (M5S).
Italië trekt in mei 2018 opnieuw naar de stembus en de kieshervorming zou de onzekerheid in de aanloop daarnaar moeten verminderen. Beleggers vrezen al sinds begin dit jaar dat M5S meer macht krijgt in Italië, maar tenzij er iets radicaal verandert ontneemt de nieuwe wetgeving de partij alle kans op deelname aan de regering. M5S heeft tot nu toe altijd geweigerd een coalitie te vormen met andere partijen. De partij trekt wel alle proteststemmen naar zich toe, maar overtuigt zelden genoeg kiezers om als overwinnaar uit de bus te komen. De eensgezinde steun van de drie andere grote partijen voor de hervorming kan een voorafspiegeling zijn van een mogelijke driepartijenregering van de Partito Democratico van Matteo Renzi, Forza Italia van Silvio Berlusconi en de Lega Nord, al is dat voorlopig pure speculatie. De hervorming is vooral een nieuwe nagel aan de doodskist van het eurosceptische populisme.
Beleggen op de financiële markten brengt een risico van verlies met zich mee en er is geen garantie dat het belegde kapitaal geheel of gedeeltelijk terugbetaald zal worden. Rendementen uit het verleden bieden geen garantie voor toekomstige rendementen en geven daar geen betrouwbare indicatie van. De waarde en opbrengsten van beleggingen volgen de schommelingen van de wereldwijde financiële markten en internationale wisselkoersen.
Algemene omschrijving:
Geen van beide gebeurtenissen geven aanleiding tot een fundamentele herziening van onze positieve vooruitzichten voor aandelen uit de eurozone, maar ze doen de onzekerheid verder afnemen en tonen aan dat het marktsentiment in de eurozone nog altijd achter de feiten aanholt.
