Vier kenmerken van een bearmarkt

In staat zijn een bearmarkt (een op fundamentals gebaseerde daling van circa 20% of meer, meestal over een langere periode) te herkennen, is een belangrijke factor bij het beleggen in aandelen. Maar veel beleggers begrijpen wellicht niet precies wat een bearmarkt is of hoe die kan worden herkend. Dit kan leiden tot op emoties gebaseerde beleggingsbeslissingen die hun financiële langetermijndoelen in gevaar zouden kunnen brengen. Fisher Investments Nederland is van mening dat het nauwlettend in de gaten houden van fundamentele marktfactoren van essentieel belang is om de voorboden van een bearmarkt te herkennen. Tot deze factoren behoren onder meer politieke en economische katalysatoren en ontwikkelingen die het marktsentiment beïnvloeden. Volgens Fisher Investments Nederland volstaan technische indicatoren op zichzelf niet om een bearmarkt te kunnen zien aankomen. Uit onderzoek van Fisher Investments Nederland blijkt echter dat bearmarkten zelden met een "klap" beginnen. In de regel beginnen ze met een "zucht": een geleidelijke overgang die langere tijd aanhoudt en beleggers een vals gevoel van veiligheid geeft.

Er zijn vier regels die kunnen helpen bij het identificeren van deze karakteristieke geleidelijke overgang.

1. De tweeprocentregel: Een bearmarkt daalt over het algemeen met ongeveer 2% per maand. (Figuur 1) Soms daalt hij met meer dan 2%, soms met minder, maar over het algemeen en gemiddeld beginnen bearmarkten meestal niet met een plotselinge scherpe daling, zoals wel wordt gedacht. Wanneer tijdens een bearmarkt de koersen met meer dan 2% dalen, volgt er vaak een opleving die beleggers betere mogelijkheden biedt om te verkopen. (Of het is misschien enkel een correctie - voor meer informatie, zie het volgende hoofdstuk over correcties die eruitzien als een bearmarkt.)
2. De driemaandenregel: Joe Goodman, een columnist van Forbes met een lange staat van dienst, adviseerde beleggers in de jaren 40 en 50 om nooit overhaast de conclusie te trekken dat de markt heeft gepiekt. Volgens deze regel moet men na het vaststellen van een piek drie maanden wachten voordat men met zekerheid kan stellen dat er een bearmarkt is aangebroken. In plaats van te gissen of zich mogelijk een marktpiek voordoet, waarborgt deze regel dat er alleen beschermende maatregelen worden genomen nadat de piek is bereikt. Het verschaft een tijdvenster om de relevante kerncijfers, de reactie van de markt en mogelijke factoren die een bearmarkt veroorzaken, te beoordelen. (Figuur 2)
3. De twee derde/een derde-regel: Over het algemeen vindt een derde van de daling van de aandelenmarkten plaats gedurende het eerste twee derde deel van een bearmarkt, en ongeveer twee derde van de daling in het laatste derde deel. (Figuur 3)
4. De 18-maanden-regel: Hoewel de duur van bullmarkten (langdurige periodes van stijgende aandelenkoersen) enorm kan variëren, bedraagt sinds 1946 de gemiddelde duur van een bearmarkt slechts 16 maanden. (Figuur 4) In de recente geschiedenis waren er maar heel weinig die twee jaar of langer aanhielden. Als u voor een defensieve beleggingsstrategie opteert, kunt u er maar beter een kiezen die niet te lang duurt. Hoe langer een bearmarkt aanhoudt, hoe groter de kans dat u te lang wacht met herbeleggen. Als u langer dan achttien maanden bearish blijft, is er een kans dat u te laat bent om te kunnen profiteren van de forse koersstijging die bijna altijd het begin van de volgende bullmarkt aankondigt. Beleggers kunnen forse verliezen lijden als ze die stijging mislopen.

Pas op voor correcties die eruit zien als een bearmarkt

Eveneens is het van essentieel belang om niet ten onrechte aan te nemen dat een bearmarkt is aangebroken. Als de markt enkel een correctie doormaakt (een kortstondige, door het sentiment veroorzaakte daling van -10% tot -20%), is het volgens Fisher Investments Nederland verstandiger af te wachten en uw portefeuille ongewijzigd te laten. Vanwege hun aard is het onmogelijk om marktcorrecties altijd nauwkeurig te voorspellen. Correcties komen om het even welke reden voor, of zelfs zonder reden. Bij correcties ontbreken de oorzaken en de kenmerken van de Muur en de Verstoring. De Muur verwijst naar het idee dat wanneer een bullmarkt zijn hoogtepunt nadert, beleggers diverse angsten als een gegeven beschouwen en er geen acht op slaan. De Verstoring is een onverwachte, onvermijdelijke gebeurtenis die ingrijpend genoeg is om het wereldwijde bruto binnenlands product met een paar procentpunten te doen dalen. Hier volgen een aantal tekenen waaruit zou kunnen blijken dat er sprake is van een correctie:

• Er doet zich een recent of langdurig regionaal geopolitiek conflict, een terroristische aanslag of een natuurramp voor waarvan de media verslag doen alsof het einde der tijden is aangebroken. Deze gebeurtenissen kunnen leiden tot volatiliteit op de aandelenmarkt.
• De economie is verder gezond.
• Er doet zich op de aandelenmarkt een plotselinge, korte en scherpe daling voor, kort nadat de koersen een relatief hoog niveau hadden bereikt, in tegenstelling tot een geleidelijke overgang.

Het kiezen voor het implementeren van een bearmarkt-beleggingsstrategie en overgaan op een defensieve positionering zou zelden moeten voorkomen; dergelijke besluiten moeten niet lichtzinnig of op advies van de buurman worden genomen. Uitstappen is een van de grootste beleggingsrisico's die u kunt nemen; als u zich vergist en u behoefte hebt aan vermogensgroei, kan het mislopen van een deel van de stijging van een bullmarkt u erg veel rendement kosten. Heel belangrijk is zich te realiseren dat er geen stelregels zijn waarop u als belegger blind kunt vertrouwen. Wel is het zo dat op de hoogte blijven van de marktontwikkelingen en inzicht in de oorzaken en indicatoren van bearmarkten belangrijke aspecten zijn voor een gedisciplineerd portefeuillebeheer dat ernaar streeft uw beleggingsdoelstellingen op lange termijn te bereiken.