Het kan zijn dat u tijdens een bearmarkt – een door fundamentals veroorzaakte daling van meer dan 20% – de neiging heeft om uw aandelen of uw posities in ETF's (exchange-traded funds) of beleggingsfondsen te verkopen. Nog los van eventuele andere problemen die met deze keuze gepaard gaan, staat u vervolgens voor een belangrijke vraag: wat is het juiste moment om opnieuw in te stappen en te beleggen? Marktdalingen kunnen angstaanjagend zijn, maar dat geldt ook voor het mislopen van het daaropvolgende herstel. Is het dan beter om te wachten tot het zeker is dat de bearmarkt voorbij is en een nieuwe bullmarkt is begonnen?
Het antwoord komt misschien als een verrassing. Het lijkt misschien volstrekt onlogisch, maar u bent er waarschijnlijk meer bij gebaat als u opnieuw instapt voordat het herstel op de markt heeft plaatsgevonden. Wachten op zekerheid gaat gepaard met hoge potentiële opportuniteitskosten en bovendien is het nauwkeurig timen van de markt vrijwel altijd onmogelijk. Hoe pijnlijk de fluctuaties en de daling van een late bearmarkt ook kunnen zijn, het mislopen van het begin van een nieuwe bullmarkt kan veel kostbaarder zijn en mogelijk grote gevolgen hebben voor de lange termijn. De stijging van het aandelenrendement in een nieuwe bullmarkt is vaak plotseling en aanzienlijk; hierdoor wordt een deel van de eerder gemaakte verliezen in de late fase van de bearmarkt goedgemaakt.
Beschouw een bearmarkt als een ingedrukte veer: hoe meer u deze naar beneden duwt, hoe groter de opvering. Uit de geschiedenis valt op te maken dat de grootste, scherpste dalingen op het eind van een bearmarkt voorkomen. Op een gegeven moment leiden afnemende liquiditeiten – zoals in het najaar van 2008 tijdens de financiële crisis – en een zeer negatief beleggerssentiment tot overdreven verliezen en paniek. Maar deze paniek in de late fase wordt over het algemeen veroorzaakt door sentiment, aangezien beleggers vaak emotioneel reageren tijdens een langdurige daling. Beleggers die uitgaan van een dalende markt hebben de neiging om het tijdelijke gebrek aan liquiditeit toe te schrijven aan een fundamentele oorzaak.
Wanneer het beleggerssentiment omlaag duikelt, kunnen de koersen ook snel en scherp dalen. Maar wanneer er een nieuwe bullmarkt begint, kan net zo abrupt het tegenovergestelde gebeuren: de koersen schieten omhoog door het positieve sentiment. De situatie blijkt immers niet zo slecht als gevreesd, waardoor ook de liquiditeit weer toeneemt. De eerste grote stijging begint vaak niet doordat de situatie goed of aan de beterende hand is, maar omdat deze uiteindelijk niet zo rampzalig is als men eerder in paniek aannam. U kunt dit effect beschouwen als een "V-vormig herstel": het herstel van de aandelenmarkt vindt plaats met dezelfde snelheid en heeft dezelfde omvang als de daling aan het eind van de bearmarkt, maar dan in omgekeerde richting, zodat er een V-vormige koersgrafiek ontstaat.
Figuur 1 geeft het aandelenrendement weer op de wereldwijde aandelenbeurzen in 2008 en ten tijde van de nieuwe bullmarkt die in maart 2009 begon, een typische V-vormig herstel. Tijdens een bepaalde periode was het traject van de nieuwe bullmarkt een bijna volmaakt spiegelbeeld van de late fase van de bearmarkt en kende de wereldwijde aandelenmarkt een opleving van historische omvang vanaf dat dieptepunt: 73% tussen 9 maart en het einde van het jaar! [i]
Figuur 1: Wereldwijde aandelen – effect V-vormig herstel 2009
Bron: FactSet, per 14/11/2018. MSCI World Total Return-index met netto-dividend, in USD, van 09/30/2008–31/12/2009. Wisselkoersschommelingen kunnen tot een hoger of lager rendement leiden.
Beleggers die besluiten om hun activa halverwege een bearmarkt te verkopen, kunnen zich een tijdje beter voelen, maar het doet ze mogelijk meer kwaad dan goed. Uiteindelijk is het menselijk om enige controle te willen hebben over wat er gebeurt en veel beleggers denken dat ze door te verkopen tijdens een bearmarkt controle kunnen uitoefenen en verdere verliezen kunnen vermijden. Een dergelijk besluit kan een goed gevoel geven, maar ook slecht aflopen.
Als u het begin van een bullmarkt misloopt, kan dat ervoor zorgen dat u een duizelingwekkend rendement en potentiële winst misloopt, die gewoonlijk gerealiseerd worden in een V-vormig herstel nadat het dieptepunt van de bearmarkt is bereikt. Volledig belegd zijn wanneer een bullmarkt daadwerkelijk van start gaat, kan u daarentegen helpen een groot deel van de verliezen goed te maken die u tijdens de bearmarkt geleden hebt. Het komt te vaak voor dat beleggers die tijdens een bearmarkt verkopen deze eerste opleving mislopen en uiteindelijk te maken krijgen met de verliezen van de bearmarkt en het missen van de daaropvolgende winst in de bullmarkt, met als gevolg dat ze zowel door de hond als de kat worden gebeten.
Er bestaat niet zoiets als een sein dat de kust veilig is als een bullmarkt begint. Het is dus niet iets waar u zich op kunt voorbereiden en de opportuniteitskosten van het mislopen van zelfs maar de eerste drie maanden kunnen enorm en van structurele aard zijn. Wanneer u belegt, houd dan altijd uw financiële doelstellingen voor de lange termijn in gedachten en reageer dienovereenkomstig. Aan beide zijden van het dieptepunt van de bearmarkt is de volatiliteit enorm. U zult pas achteraf ontdekken met welke volatiliteit u te maken had: van de late bearmarkt of van de vroege bullmarkt. Dat kunt u van tevoren niet weten, dus zorg ervoor dat u het niet mist.
[i] Bron: FactSet, per 14/11/2018. MSCI World Total Return-index met netto-dividend, in USD, van 09/30/2008–31/12/2009. Wisselkoersschommelingen kunnen tot een hoger of lager rendement leiden.
